Afgelopen week in NRC een boeiend essay van Floor Rusman over Het Levensverhaal.
Ik vind het mooi vanwege twéé filosofen. Ze begint en eindigt ermee; Charles Taylor (zijn boek Sources of the Self) en Friedrich Nietzsche (zijn devies om op de drempel van het moment neer te strijken)
Haar twijfels zijn samen te vatten in vragen: kunnen onze verhalen – zelfbedachte concepten en constructies – ons vrijwaren van willekeur en chaos? Waarom zou je je levensfeiten narratief willen benaderen? Wat heb je aan het uitpluizen van je wordingsgeschiedenis?
Met die vragen kan ik wel wat. Omdat ik, net als Rusman zelf, tot het ‘narratieve soort’ behoor en daarin wel een stap verder wil gaan. Ik onderzoek ook graag het verleden, maar dan vooral om er kiemen van een toekomst in op te sporen. Iemands wordingsgeschiedenis komt namelijk pas tot leven als het diegene een wordingsvooruitzicht brengt.
Uiteindelijk, zo concludeert ook Rusman, werkt een fixatie op het verleden maar verlammend. Misschien is ze het dan met me eens dat narratief werken een dans kan zijn, een beweging: vanuit vandaag – naar gister – tot morgen – en weer terug. Dan gaat het verder dan orde scheppen in een chaotisch verleden of herstellen van identiteit.
Ik zie als biografisch coach mijn cliënten altijd speuren naar draden in hun levensloop waarmee ze vooruit kunnen. Zo sloot één zijn traject af met “Ik zie nu dat het klopt en wil mijn taken gaan overdragen” en concludeerde een ander dat “het tijd is dat ik het gesprek met mijn broer aanga”.
Anders gezegd: mensen die aan hun levensverhaal werken – en daarin deskundig worden bijgestaan – komen in een bewustwordingsproces dat niet alleen leidt tot ‘Ken U Zelf’ maar ook tot een zingevend toekomstperspectief.
Daarom tot slot twee filosofen die nadachten over de wordende mens. Zowel Leibniz als Aristoteles zagen onze identiteit als de drager van een streven naar de toekomst, ‘entelechie’ heet dat. Zou het een idee zijn, Floor Rusman, om de titel van uw essay te wijzigen in: Dus dáártoe maak ik mijn verhaal…?
